Koha e parashikuar e leximit: 3 minuta
04 shtator 2025
Një raport konfidencial nga mbikëqyrësi bërthamor i Kombeve të Bashkuara, i qarkulluar te shtetet anëtare, tha të mërkurën se Irani rriti rezervat e uraniumit të pasuruar në nivele pothuajse të përshtatshme për armë, përpara se Izraeli të niste sulmet ajrore ndaj vendit më 13 qershor.
Raporti i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) me seli në Vjenë tha se që nga 13 qershori, Irani kishte 440.9 kilogramë uranium të pasuruar deri në 60%, një rritje prej 32.3 kilogramësh që nga raporti i fundit i IAEA-s në maj.
Raporti deklaroi se kjo shifër “bazohet në informacionin e dhënë nga Irani, aktivitetet e verifikimit të agjencisë midis 17 majit 2025 dhe 12 qershorit 2025, dhe vlerësimet e bazuara në funksionimin e mëparshëm të objekteve përkatëse”.
Ky material është një hap i shkurtër teknik larg niveleve të gradës së armëve prej 90%.
Raporti konfidencial tha gjithashtu se Irani dhe IAEA nuk kanë arritur një marrëveshje për rifillimin e inspektimeve të vendeve të prekura nga bombardimet izraelite dhe amerikane në qershor.
I vetmi vend i inspektuar që nga konflikti ka qenë Centrali Bërthamor i Bushehrit, i cili operon me asistencë teknike ruse.
Drejtori i përgjithshëm i agjencisë mbikëqyrëse bërthamore të OKB-së, Rafael Grossi, tha në raport se “modalitetet teknike për të mundësuar rifillimin e plotë të inspektimit të Agjencisë duhet të përfundojnë pa vonesë”.
Raporti deklaroi se ndërsa tërheqja e inspektorëve të OKB-së nga Irani gjatë luftimeve ishte e nevojshme duke pasur parasysh situatën e sigurisë, vendimi i Teheranit për të ndërprerë bashkëpunimin me IAEA-n ishte “thellësisht për të ardhur keq”.
IAEA tha se që nga 13 qershori, “nuk ka qenë në gjendje të kryejë aktivitetet në terren të nevojshme për të mbledhur dhe verifikuar deklaratat e Iranit të përdorura për të vlerësuar ndryshimet në rezervat e raportuara më parë”.
Sipas IAEA-s, afërsisht 42 kilogramë uranium i pasuruar 60% është teorikisht i mjaftueshëm për të prodhuar një bombë atomike, nëse pasurohet më tej deri në 90%.
IAEA raportoi gjithashtu se inspektorët nuk kanë qenë në gjendje të verifikojnë rezervat e Iranit që janë afër nivelit të bombës bërthamore për më shumë se dy muaj e gjysmë, gjë që e quajti “një çështje shqetësuese serioze”.
Irani ka këmbëngulur prej kohësh se programi i tij është paqësor, megjithëse është i vetmi vend pa armë bërthamore që pasuron uranium në ato nivele.
SHBA-të, IAEA dhe të tjerë vlerësojnë se Irani kishte një program armësh bërthamore deri në vitin 2003./ Euronews.
