Koha e parashikuar e leximit: 5 minuta
03 shtator 2025
Sa të interesuar janë të rinjtë serbë për proceset integruese evropiane dhe a është BE-ja synimi i tyre kryesor?
Novi Sad / Beograd – 3 shtator 2025 — Mbështetja për integrimin evropian në mesin e të rinjve në Serbi po bie me ritme të dukshme. Edhe pse disa prej tyre ende besojnë në Bashkimin Evropian, zhgënjimi dhe mosbesimi po rriten, duke u shfaqur si pasojë e perceptimeve për pabarazi, heshtje ndaj problemeve të brendshme dhe pasiguri për përfitimet konkrete të anëtarësimit.
“Unë ende besoj në Bashkimin Evropian,” thotë Konstantini, një student nga Novi Sadi. Por edhe ai nuk fsheh dilemat që po e mundojnë gjithnjë e më shumë. “Më duket gjithnjë e më e qartë se ata nuk na shohin si të barabartë, por përkundrazi duan të na shfrytëzojnë.”
Ai është vetëm një nga shtatë të rinjtë me të cilët bisedoi Deutsche Welle (DW), për të kuptuar pikëpamjet e brezit të ri në Serbi rreth integrimit në BE. Ndërsa përgjigjet tregojnë këndvështrime të ndryshme, në to vërehen edhe ngjashmëri në pakënaqësitë e shprehura.
Mbështetja në rënie – më pak se gjysma pro BE-së
Sipas një sondazhi të Fondacionit për Shoqëri të Hapur, realizuar në tetor të vitit 2024, vetëm 40 përqind e të rinjve në Serbi do të votonin për anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Në krahasim, kjo përqindje arrin në 68% në Maqedoninë e Veriut dhe mbi 85% në Shqipëri.
Rreth 40 përqind e të rinjve serbë madje nuk besojnë se vendi i tyre do të bëhet ndonjëherë pjesë e BE-së. Sipas një sondazhi tjetër të vitit 2025 nga revista “Nova srpska politička misao”, për herë të parë që nga fillimi i matjeve, më pak se 40% e qytetarëve në përgjithësi mbështesin integrimin evropian – një tregues i qartë i rënies së mbështetjes publike.
Frika nga emigrimi masiv dhe hipokrizia e BE-së
Relja, një tjetër student nga Novi Sadi, thekson përfitimet që ofron BE-ja, si lirinë e lëvizjes dhe aksesin në tregun e punës, por ai ngre shqetësimin për mundësinë e largimit masiv të të rinjve.
“Nëse ndodh si në Kroaci, ku pesë përqind e popullsisë u largua në tre vjet, atëherë do të bëhej fjalë për rreth 300 mijë njerëz,” thotë ai, duke shtuar edhe kritikën për qëndrimin e BE-së ndaj zhvillimeve në Serbi: “Ata prezantohen si mbrojtës të demokracisë, por heshtin për autoritarizmin në vend.”
Anastasija nga Beogradi ndan një shqetësim të ngjashëm: ndonëse mbështet idenë e integrimit ekonomik, ajo druhet se bizneset e vogla dhe industria vendase do të pësojnë pasoja negative.
Kundërshtime për arsye politike, kombëtare dhe mjedisore
Në anën tjetër, disa të rinj janë qartësisht kundër integrimit evropian. Jovani nga Novi Sadi e konsideron të papranueshëm kushtin për njohjen e pavarësisë së Kosovës. “Anëtarësimi në BE do të thotë të heqim dorë nga një pjesë e territorit – kjo nuk pranohet nga unë,” shprehet ai.
Ndërsa Vuk, student nga Zrenjanini, thekson problemet mjedisore si arsye për distancimin nga BE-ja. Ai përmend projektin “Jadar”, duke akuzuar Brukselin për mungesë interesi ndaj dëmeve ekologjike në Serbi. “Krijohet përshtypja se BE nuk është e interesuar për dëmin mjedisor, por vetëm për përfitimet ekonomike,” thotë ai.
Profesor Petroviq: Problemi nuk është ideja e BE-së, por zbatimi
Sociologu Dalibor Petroviq nga Universiteti i Beogradit e sheh këtë ndryshim të qëndrimeve si pasojë të ndjenjës së pabarazisë politike. “Të rinjtë po zhvillojnë gjithnjë e më shumë rezerva ndaj projektit evropian, jo sepse janë kundër idesë, por për shkak të mënyrës se si ajo zbatohet në praktikë,” shpjegon ai.
Ai përmend gjithashtu projektin “Jadar” si simbol i një marrëdhënieje të pabarabartë: “Nëse problemet mjedisore shpërfillen dhe përfitimet nuk janë bindëse, është e natyrshme që të ketë rezistencë.”
Megjithatë, Petroviq thekson se shumica e të rinjve nuk janë domosdoshmërisht kundër BE-së – ata thjesht e kanë të vështirë të mbrojnë këtë qëndrim në një klimë politike gjithnjë e më euroskeptike.
Besimi mbetet, por me rezerva
Konstantini, studenti nga fillimi i këtij artikulli, e përmbyll më së miri këtë ndjesi të përzier që ndajnë shumë të rinj në Serbi:
“Unë ende besoj, por nuk e di edhe për sa kohë.”
Në një kohë kur e ardhmja evropiane e Ballkanit Perëndimor është sërish në tryezën e diskutimeve, pikëpamjet e brezit të ri në Serbi ofrojnë një pasqyrë të qartë të sfidave që BE duhet të adresojë, nëse dëshiron të rifitojë besimin e humbur.
