Koha e parashikuar e leximit: 2 minuta
15 korrik 2025
Katër burra këndojnë, por dëgjohen pesë zëra. Tingëllon e pamundur, apo jo? E megjithatë, kjo mrekulli ndodh prej shekujsh në zemër të Sardenjës, me Canto a Tenore, një formë e rrallë polifonie që është njohur nga UNESCO si Trashëgimi Botërore e Njerëzimit.
Në rajonin e Barbagias, katër këngëtarë vendosen në rreth. “Sa boche” këndon melodinë, “su bassu” prodhon tinguj të thellë gutturalë, ndërsa “sa contra” dhe “sa mesu boche” përmbushin harmoninë. Por pikërisht në atë çast kur zërat e tyre shkrihen në një, ndodh diçka e pabesueshme: dëgjohet një zë i pestë, që në fakt nuk e prodhon askush.
Ky fenomen i pazakontë krijohet nga ndërveprimi i frekuencave vokale të katër zërave, të cilat formojnë harmonikë që veshët tanë i perceptojnë si një zë “fantazmë”. Nuk ka asgjë të mbinatyrshme është thjesht një efekt mahnitës fizik por ndjesia është si të dëgjosh një zë që del nga ajri.
E pabesueshmja është se kjo “magji akustike” vjen nga mençuria e lashtë e një populli që, pa ditur asgjë për fizikën e valëve zanore, ka krijuar një nga format më të bukura dhe misterioze të muzikës në botë.
Kur shkenca takon shpirtin e një tradite mijëravjeçare, lindin këto mrekulli të vogla, që na kujtojnë sa e fuqishme është zëri i njeriut.
