Koha e parashikuar e leximit: 5 minuta
12 maj 2025
Gjermania dhe Izraeli po përkujtojnë fillimin e marrëdhënies së tyre të pasluftës, me luftën në Gaza të kudondodhur.
Gjashtëdhjetë vjet më parë, më 12 maj 1965, Gjermania dhe Izraeli vendosën marrëdhënie diplomatike pas një periudhe të gjatë përgatitjesh. Në atë kohë, kjo nuk ishte aspak diçka e natyrshme: Lufta e Dytë Botërore kishte mbaruar vetëm dy dekada më parë dhe kujtimi i gjenocidit të Gjermanisë naziste ndaj hebrenjve evropianë ishte i pranishëm në të dy vendet. Edhe tani, 80 vjet pas përfundimit të luftës, marrëdhëniet me Izraelin mbeten jashtëzakonisht të rëndësishme, por edhe të vështira.
Presidenti izraelit Isaac Herzog do të vijë në Berlin për të shënuar përvjetorin. Së bashku me Presidentin gjerman Frank-Walter Steinmeier , ai planifikon të vizitojë memorialin e Holokaustit “Platforma 17” në stacionin Grunewald në Berlinin jugperëndimor. Rreth 10,000 hebrenj u deportuan nga stacioni i trenit në kampe përqendrimi gjatë epokës naziste.
Herzog do të takohet me më shumë se 100 të rinj gjermanë dhe izraelitë, të vetëdijshëm se antisemitizmi është rritur ndjeshëm, veçanërisht midis të rinjve në Gjermani, që nga fillimi i luftës në Rripin e Gazës më shumë se një vit e gjysmë më parë. Herzog dhe Steinmeier do të udhëtojnë më pas së bashku në Izrael dhe do të vizitojnë një kibbutz në kufirin me Gazën.
Merkel foli për ‘arsyen e shtetit’ në Knesset
Vizita zhvillohet gjatë ditëve të para të qeverisë së re gjermane nën drejtimin e kancelarit Friedrich Merz të Partisë Demokratike të Krishterë (CDU). Ashtu si të gjithë kancelarët para tij, Merz është i vetëdijshëm për përgjegjësinë e veçantë të Gjermanisë për Izraelin.
Kur ish-kancelarja gjermane Angela Merkel (CDU) vizitoi Izraelin në vitin 2008 dhe foli në parlamentin izraelit, Knesset, ajo përdori termin “arsyeja e shtetit” (Staatsräson) për të përshkruar këtë përgjegjësi . Sipas saj, Gjermania ka një përgjegjësi të veçantë politike për ekzistencën dhe sigurinë e Izraelit.
“Arsyeja e shtetit” është një maksimë politike, jo ligjore. Por kancelarët pas Merkelit (dhe shumica e atyre para saj) kanë vepruar gjithmonë dhe vazhdojnë të veprojnë në përputhje me këtë parim themelor.
Pavarësisht të gjitha kritikave ndaj veprimeve izraelite në Gaza, politikanët gjermanë kanë theksuar vazhdimisht se Izraeli ka të drejtë të mbrohet pas sulmeve terroriste nga grupi militant palestinez Hamas më 7 tetor 2023. Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara, Gjermania dhe disa vende të tjera e klasifikojnë Hamasin si një organizatë terroriste. Pothuajse 1,200 njerëz u vranë në sulm dhe rreth 250 të tjerë u morën peng.
Megjithatë, në praktikë, përmbushja e kësaj maksime mund të jetë jashtëzakonisht e vështirë. Kritikat ndaj veprimeve të Izraelit në Gaza po rriten edhe në Gjermani. Izraeli ka bllokuar shpërndarjen e ndihmave në territorin palestinez që nga fillimi i marsit, duke rezultuar në uri dhe vdekje. Lufta në Gaza, të cilën Izraeli e nisi si hakmarrje për sulmet e Hamasit në vitin 2023, deri më tani ka vrarë më shumë se 52,600 njerëz në territorin palestinez të drejtuar nga Hamasi, sipas shifrave nga autoritetet e saj shëndetësore të konsideruara si të besueshme nga organizatat ndërkombëtare.
Në intervistën e tij të parë si kancelar, Merz i tha transmetuesit publik ARD: “Izraeli është shqetësimi ynë më i madh. Ministri i ri i jashtëm do të udhëtojë për në Izrael fundjavën e ardhshme në emrin tim. Nuk dua të parashikoj. Aktualisht po e përgatisim këtë udhëtim së bashku. Por duhet të jetë e qartë se qeveria izraelite duhet të përmbushë edhe detyrimet e saj sipas ligjit ndërkombëtar, sipas ligjit ndërkombëtar të luftës.”
Netanyahu dhe Gjykata Ndërkombëtare Penale
Në nëntor 2024, Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP) në Hagë lëshoi urdhër-arreste kundër kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe ish-ministrit të Mbrojtjes Yoav Gallant, ndër të tjerë, për krime të dyshuara lufte në Gaza. Gjermania është një nga anëtarët themelues të GJNP-së dhe do të duhej ta arrestonte Netanyahun nëse ai do të vinte në Gjermani.
Megjithatë, një ditë pas zgjedhjeve gjermane në shkurt, Merz tha pas një bisede telefonike me Netanyahun se, si kancelar, ai do të gjente mënyra dhe mjete “për të siguruar që [Netanyahu] të mund të vizitojë Gjermaninë dhe të largohet përsëri pa u arrestuar në Gjermani “. Merz nuk e ka përsëritur këtë frazë që kur u zgjodh kancelar.
