Koha e parashikuar e leximit: 3 minuta
17 korrik 2025
Tetë foshnje kanë lindur në Mbretërinë e Bashkuar duke përdorur material gjenetik nga tre persona për të parandaluar gjendje shkatërruese dhe shpesh fatale, thonë mjekët.
Metoda, e pionierizuar nga shkencëtarë britanikë, kombinon vezën dhe spermën nga një nënë dhe një baba me një vezë të dytë nga një grua donatore.
Teknika ka qenë e ligjshme këtu për një dekadë , por tani kemi provën e parë që po çon në lindjen e fëmijëve pa sëmundje mitokondriale të pashërueshme, njofton BBC.
Këto gjendje normalisht kalohen nga nëna tek fëmija, duke e lënë trupin pa energji.
Kjo mund të shkaktojë paaftësi të rënda dhe disa foshnje vdesin brenda pak ditësh nga lindja. Çiftet e dinë se janë në rrezik nëse fëmijët e mëparshëm, anëtarët e familjes ose nëna janë prekur.
Fëmijët e lindur përmes teknikës së tre personave trashëgojnë pjesën më të madhe të ADN-së së tyre, planin e tyre gjenetik, nga prindërit e tyre, por marrin edhe një sasi të vogël, rreth 0.1%, nga gruaja e dytë. Ky është një ndryshim që kalohet brez pas brezi.
Asnjë nga familjet që kanë kaluar nëpër këtë proces nuk po flet publikisht për të mbrojtur privatësinë e tyre, por kanë lëshuar deklarata anonime përmes Qendrës së Fertilitetit në Newcastle ku u zhvilluan procedurat.
‘I mbingarkuar me mirënjohje’
“Pas vitesh pasigurie, ky trajtim na dha shpresë – dhe pastaj na dha fëmijën tonë”, tha nëna e një vajze të vogël.
“Ne i shikojmë tani, plot jetë dhe mundësi, dhe jemi të mbushur me mirënjohje.”
Nëna e një foshnjeje djalë shtoi: “Falë këtij përparimi të jashtëzakonshëm dhe mbështetjes që morëm, familja jonë e vogël është e plotë.”
“Barra emocionale e sëmundjes mitokondriale është lehtësuar dhe në vend të saj është shpresa, gëzimi dhe mirënjohja e thellë.”
Mitokondritë janë struktura të vogla brenda pothuajse çdo qelize tonë. Ato janë arsyeja pse marrim frymë, pasi përdorin oksigjenin për të shndërruar ushqimin në formën e energjisë që trupat tanë e përdorin si lëndë djegëse.
Mitokondritë defektoze mund ta lënë trupin me energji të pamjaftueshme për të mbajtur zemrën në punë, si dhe të shkaktojnë dëmtime të trurit, kriza, verbëri, dobësi muskulore dhe dështim të organeve.
Rreth një në 5,000 foshnje lindin me sëmundje mitokondriale. Ekipi në Newcastle parashikon se do të ketë kërkesë për 20 deri në 30 foshnje të lindura me metodën e tre personave çdo vit.
Disa prindër janë përballur me agoninë e vdekjes së shumë fëmijëve nga këto sëmundje.
Mitokondritë kalohen vetëm nga nëna tek fëmija. Pra, kjo teknikë pionere e fertilitetit përdor si prindërit ashtu edhe një grua që dhuron mitokondritë e saj të shëndetshme.
Shkenca u zhvillua më shumë se një dekadë më parë në Universitetin e Newcastle dhe në Fondacionin e Spitaleve Newcastle upon Tyne NHS, dhe një shërbim i specializuar u hap brenda NHS në vitin 2017.
