Koha e parashikuar e leximit: 3 minuta
23 korrik 2025
Një studim i ri nga Universiteti i Ferrarës në Itali, i udhëhequr nga Silvia Ghirotto, hedh dritë mbi evolucionin gjenetik të ngjyrës së lëkurës, flokëve dhe syve në Evropë gjatë 45,000 viteve të fundit. Sipas rezultateve, flokët bjond dhe sytë blu apo jeshil ishin jashtëzakonisht të rrallë në Evropën e hershme.
Studiuesit zbulojnë se evropianët e lashtë, përfshirë edhe ata të periudhës paleolitike rreth 14,000 vjet më parë, kishin kryesisht flokë të errët, sy të errët dhe lëkurë të errët. Edhe gjatë Epokës së Bakrit, afërsisht 5,000 vjet më parë, këto karakteristika mbizotëronin. Lëkura e çelët dhe ngjyrat e syve dhe flokëve më të lehta u shfaqën më shpesh vetëm pas Epokës së Hekurit, rreth 3,000 vjet më parë.
Në bazë të analizave të 348 mostrave të ADN-së të marra nga 34 vende të Evropës dhe Azisë, studiuesit arritën në përfundimin se gjenet për ngjyrat e çelëta ishin të rralla tek njerëzit e asaj kohe. Një nga mostrat më të rëndësishme ishte ajo e individit 9,000-vjeçar SF12 nga Suedia, ndërsa më e vjetra vinte nga një individ 45,000-vjeçar i zbuluar në Siberinë Perëndimore.
Megjithëse shumica e mostrave ishin të dëmtuara dhe nuk lejonin analizë të drejtpërdrejtë të pigmentimit, studiuesit përdorën metoda statistikore për të nxjerrë përfundime.
Një faktor i mundshëm që favorizoi përhapjen e lëkurës së çelët në veri të Evropës ishte nevoja për sintezën e vitaminës D në kushte të dritës së dobët diellore. Megjithatë, ngjyra e syve blu apo jeshil nuk ofronte ndonjë avantazh të dukshëm biologjik dhe, sipas studiuesve, ka të ngjarë të jetë përhapur përmes përzgjedhjes seksuale ose thjesht nga rastësia gjenetike.
Sot, flokët bjonde janë më të përhapura në rajonet veriore si Norvegjia, Suedia dhe Finlanda, ku mbi 80% e popullsisë i ka këto karakteristika, ndërsa në pjesën tjetër të Evropës ato mbeten më të rralla.
Ende nuk dihet saktësisht se si ndodhi ky ndryshim i pigmentimit në Evropën veriore – nëse është rezultat i migrimeve, ndryshimeve klimatike, apo faktorëve të tjerë – dhe studimet në këtë drejtim do të vazhdojnë.
