Koha e parashikuar e leximit: 2 minuta
28 shtator 2025
Një studim i ri revolucionar, i publikuar në revistën prestigjioze Nature Genetics, ka ofruar provat më të forta deri më tani se depresioni ka një bazë të qartë biologjike, duke sfiduar perceptimin e vjetër se është thjesht një çështje psikologjike. Për herë të parë, shkencëtarët kanë identifikuar me saktësi llojet e qelizave të trurit ku shfaqen ndryshime të thella të lidhura me depresionin.
Ekipi hulumtues analizoi më shumë se 200,000 bërthama qelizore nga një rajon kyç i trurit — korteksi prefrontal dorsolateral — i marrë nga truri i 84 individëve pas vdekjes. Duke përdorur teknologji të avancuara, ata matën mënyrën si është e qasshme ADN-ja dhe si shprehen gjenet në çdo qelizë individuale.
Rezultatet ishin të qarta: te neuronet eksitatorë të shtresave të thella dhe qelizat imunitare të trurit (mikroglia), u vunë re ndërprerje të rëndësishme në rrugët rregulluese. Pikërisht këto qeliza duket se janë “pika e dobët” ku ndërthuren rreziku gjenetik dhe ndryshimet biologjike të sëmundjes.
Përse ka rëndësi kjo? Sepse për herë të parë, variantet gjenetike të lidhura me depresionin janë lidhur drejtpërdrejt me ndryshime në strukturën e kromatinës — pra me mënyrën si ADN-ja është e paketuar dhe e qasshme brenda qelizave specifike. Ky zbulim i orienton studiuesit drejt mekanizmave konkretë përmes të cilëve gjenet ndikojnë në funksionimin e trurit.
Sipas ekipit nga McGill dhe Instituti Douglas, edhe pse ky studim nuk sjell menjëherë trajtime të reja, ai hap një rrugë të re për kërkimin: përqendrimin në rikthimin e funksionit normal të këtyre neuroneve dhe në modulimin e aktivitetit të mikrogliaeve për të kontrolluar inflamacionin në tru.
Megjithatë, studiuesit kujtojnë se studimi bazohet në mostra pas vdekjes dhe është kryesisht korrelacional — pra, tregon lidhje, por jo shkakësi të drejtpërdrejtë. Për këtë, do të nevojiten kërkime të mëtejshme funksionale.
Ky punim, sidoqoftë, përforcon idenë se depresioni është një sëmundje komplekse biologjike dhe mbështet zhvillimin e terapive të reja më të synuara, që ndërhyjnë në mënyrë precize në qelizat e prekura të trurit. Një dritë shprese për miliona njerëz që vuajnë nga depresioni — dhe një hap gjigant për shkencën e shëndetit mendor.
