Koha e parashikuar e leximit: 3 minuta
Një analizë që ka qarkulluar gjerësisht në rrjetet sociale dhe mediat ekonomike pretendon se Bashkimi Evropian po përfiton më shumë para nga gjobat ndaj kompanive të mëdha amerikane të teknologjisë sesa nga tatimet e paguara nga kompanitë e internetit të listuara në Evropë. Por, sa i qëndrueshëm është ky pretendim? Më poshtë, një verifikim i detajuar.
Gjobat kundër kompanive amerikane, çfarë dimë me siguri?
Gjatë vitit 2024, Komisioni Evropian ka vendosur një sërë gjobash ndaj kompanive si Apple, Meta, Amazon, TikTok dhe X (ish-Twitter). Vetëm disa prej gjobave kryesore përfshijnë:
- Apple – mbi €1.8 miliard për shkelje të rregullave të konkurrencës
- Meta – gjoba të përsëritura për privatësi
- X – €120 milion nën Aktin e Shërbimeve Digjitale (DSA)
- TikTok – masa disiplinuese dhe gjoba të tjera të lidhura me mbrojtjen e të dhënave
Raportet e think-tank-ut amerikan ITIF vlerësojnë se totali i gjobave ndaj kompanive amerikane në BE në 2024 ka qenë rreth $6.7 miliard (~€6.2 miliard). Për këtë pjesë të të dhënave ka dokumente të qarta dhe vendime zyrtare të Komisionit Evropian.
Pra, shuma e gjobave është reale dhe e verifikueshme.
Por çfarë ndodh me tatimet e kompanive europiane të teknologjisë?
Këtu nis problemi.
Analiza që qarkullon pretendon se të gjitha kompanitë “internet tech” të listuara në Europë paguan vetëm ~€3.2 miliard tatim fitimi globalisht.
Kjo shifër është e diskutueshme, sepse:
- përfshin vetëm kompani të listuara në bursë
- përjashton shumë kompani të mëdha të teknologjisë që nuk quhen “internet” sipas autorëve
- nuk ka një raport zyrtar nga ndonjë institucion publik që e konfirmon
- metodologjia e përzgjedhjes së kompanive nuk është transparente
Nëse do të përfshiheshin gjigandë europianë të teknologjisë si ASML, SAP, Ericsson, Nokia, Siemens, shifra e tatimeve do të ishte shumë më e lartë.
Prandaj, krahasimi nuk është matematikisht i drejtë.
Pse po përdoret ky krahasim?
Krahasimi është përhapur kryesisht nga:
- drejtues të kompanive amerikane të teknologjisë
- analistë pro-industrisë amerikane
- portale që e paraqesin të dhënën si sensacion ekonomik
Qëllimi i tyre është të argumentojnë se BE:
- po përdor rregulloret si mjet financiar
- po kufizon inovacionin
- po dëmton konkurrencën e kompanive amerikane
Nga ana tjetër, mbështetësit e rregullimit në BE thonë se:
- gjobat janë pasojë e shkeljeve reale
- rregullat mbrojnë konsumatorët, konkurrencën dhe privatësinë
- qëllimi nuk është “të mblidhen para”, por të zbatohet ligji
Përfundimi: Sa i vërtetë është pretendimi?
Pretendimi është pjesërisht i vërtetë dhe pjesërisht i shtrembëruar.
✔ Gjoba të mëdha ndaj kompanive amerikane ekzistojnë dhe janë të dokumentuara.
❌ Krahasimi me tatimet e kompanive europiane të teknologjisë është i paqartë, jo i verifikuar dhe metodologjikisht i mangët.
✔ Shifra e gjobave është reale.
❌ Shifra e tatimeve është e nxjerrë nga një listë shumë e ngushtë kompanish dhe nuk përfaqëson sektorin e gjerë të teknologjisë në Europë.
Në thelb: ky është një argument politik dhe ekonomik, jo një fakt i saktë fiskal.
https://twitter.com/da_fant/status/1998090511807381613/photo/1
